Moduły kursu maturalnego z historii sztuki 2026

Wstęp do historii sztuki

Moduł zapoznaje z podstawowymi pojęciami i metodami wykorzystywanymi przy badaniu dzieł plastycznych oraz z ich społecznymi funkcjami. Omówione są sposoby interpretacji form, stylów i kontekstów historycznych oraz techniki analityczne pozwalające rozróżniać epoki i nurty. Po ukończeniu uczestnik będzie potrafił krytycznie analizować obrazy, rzeźby i architekturę, łącząc obserwację formalną z interpretacją kulturową i źródłową.

Sztuka prehistoryczna i starożytna

Moduł omawia rozwój wyrazu artystycznego od epok przedpiśmiennych po klasyczne cywilizacje basenu Morza Śródziemnego, ze szczególnym uwzględnieniem form, materiałów i funkcji dzieł. Analizuje techniki wykonania, systemy ikonograficzne oraz związki między sztuką a praktykami religijnymi, społecznymi i politycznymi kultur. Po zakończeniu uczeń rozpozna stylistyczne cechy oraz datowanie i znaczenie zabytków, a także przeprowadzi podstawową interpretację kontekstualną i formalną prac dawnych mistrzów.

Sztuka średniowieczna

Moduł koncentruje się na przemianach artystycznych w Europie średniowiecznej, od tradycji wschodnich po rozwój wysokiego i późnego średniowiecza. Omawia zmiany formalne i techniczne, ikonografię, sposoby wznoszenia budowli oraz społeczne i religijne funkcje dzieł. Po ukończeniu kursu uczestnik będzie potrafił rozpoznawać rozmaite nurty, interpretować ich znaczenie w kontekście politycznym i religijnym oraz ocenić ich wkład w kształtowanie europejskiej tożsamości kulturowej.

Sztuka od renesansu do baroku

Analizuje przemiany estetyczne między okresem odrodzenia a późnymi stylami XVII wieku, skupiając się na przejściu od harmonii do silniejszej ekspresji. Omówione są fazy przejściowe o przerysowanej manierze oraz późniejsze, lekkie i bogato zdobione warianty. Po ukończeniu słuchacz potrafi rozpoznawać cechy formalne dzieł, łączyć je z przemianami społecznymi i interpretować przykłady w kontekście historycznym.

Sztuka nowożytna

Moduł analizuje przemiany artystyczne od neoklasycznych porządków po eksperymentalne postawy końca XIX wieku, uwzględniając techniki, formę i język wizualny. Omawia związki między tworzeniem artystycznym a przeobrażeniami społecznymi, instytucjonalnymi i kulturowymi epoki. Po ukończeniu kursu uczeń potrafi rozróżnić główne nurty, zinterpretować cechy estetyczne dzieł i powiązać je z kontekstem historycznym.

Przełom XIX i XX wieku

Analiza sztuki z końca XIX i początku XX stulecia ukazuje rozwój estetyk takich jak art nouveau, poszukiwania symbolicznych sensów oraz pierwsze awangardy eksperymentujące z kolorem i formą. Kurs omawia związki między przemianami społecznymi i kulturowymi a zmianami w tematyce, technikach i języku wizualnym artystów. Po ukończeniu uczeń potrafi rozpoznawać cechy stylowe, interpretować treści ikonograficzne i osadzać dzieła w historycznym kontekście.

Awangarda pierwszej połowy XX wieku

Moduł analizuje ruchy artystyczne z początkowych dekad XX stulecia i ich wpływ na zasady formy, kompozycji oraz reprezentacji. Opisuje eksperymenty prowadzące do geometryzacji i fragmentacji obrazu, poszukiwania dynamiki oraz wprowadzania motywów związanych ze snem i nieświadomością. Po ukończeniu uczestnik będzie potrafił rozpoznawać te strategie, ocenić ich znaczenie estetyczne i historyczne oraz interpretować dzieła w kontekście przemian formalnych i ideowych.

Sztuka drugiej połowy XX wieku

Przegląd powojennych zjawisk artystycznych ukazuje przemiany form i strategii od figuracji i eksperymentów optycznych po popkulturowe odniesienia i postmodernistyczne podejścia. Omawia przemiany w malarstwie, rzeźbie, architekturze oraz działania przestrzenne i konceptualne, a także realizm hiperrealistyczny. Po zakończeniu kursu uczeń potrafi analizować dzieła w kontekście społecznym i technologicznym, rozpoznawać strategie formalne i oceniać ich krytyczną funkcję wobec przemian społecznych.

Sztuka współczesna

Moduł analizuje główne tendencje we współczesnych praktykach artystycznych, ze szczególnym uwzględnieniem form cyfrowych i interaktywnych mediów. Bada związki między globalizacją, zmianami technologicznymi a sposobami tworzenia, dystrybucji i odbioru dzieł, korzystając z przykładów i ram teoretycznych. Po ukończeniu uczestnik potrafi umiejscowić te zjawiska w szerszym kontekście historycznym i krytycznie ocenić ich kulturowe konsekwencje.

Terminologia i pojęcia w sztuce

Moduł przedstawia podstawy języka używanego w praktykach artystycznych, uwzględniając terminy związane z formą, techniką i konstrukcją. Analizuje słownictwo stosowane przy projektowaniu budynków, współczesnych eksperymentach artystycznych oraz przy opisie obrazów i rzeźb, wyjaśniając znaczenia pojęć i funkcję narzędzi oraz materiałów. Po ukończeniu uczestnik będzie potrafił interpretować fachowe opisy dzieł, rozróżniać techniczne zabiegi i stosować właściwe terminy w krytycznej lub opisowej narracji.

Analiza i interpretacja dzieł sztuki

Program rozwija umiejętność uważnego odczytywania obrazów i rzeźb poprzez systematyczne badanie ich formy, kompozycji i technik wykonania. Uczestnicy uczą się identyfikować i interpretować motywy oraz symbole w kontekście historycznym, społecznym i kulturowym oraz porównywać różne realizacje tych samych tematów. Po ukończeniu kursu będą potrafili argumentować własne wnioski interpretacyjne, umiejętnie odwołując się do dowodów wizualnych i źródeł kontekstowych.

Sztuka polska

Moduł przedstawia rozwój twórczości artystycznej na ziemiach polskich od średniowiecza po sztukę współczesną, analizując przemiany stylów i głównych nurtów. Omówione są kluczowe dzieła, biografie twórców oraz konteksty społeczno-kulturowe, które wpływały na formy i tematy prac. Po ukończeniu kursu uczestnik potrafi rozróżnić najważniejsze kierunki, zinterpretować cechy formalne dzieł i osadzić je w szerszym kontekście europejskim.